• صفحه‌نخست
  • بانک اطلاعات علمی
  • کتابخانه
  • ارتباط با ما
    شماره‌های تماس

    مرکز قم
    تلفـن: ۱۳-۳۲۹۰۷۶۱۰ (۰۲۵)
    فکس: ۱۳-۳۲۹۰۷۶۱۰ (۰۲۵)
    سامانه‌پیامکی: ۳۰۰۰۱۲۳۰۰۱۱۰۲۰
    خیابان جمهوری، میدان سپاه، بطرف ریل، پلاک ۵۰

    مرکز تهران
    تلفـن: ۸۸۹۸۳۹۴۴   (۰۲۱)
    فکس: ۸۸۹۸۳۹۴۴   (۰۲۱)
    بلوارکشاورز،خیابان نادری،ک حجت‌دوست،پ ۵۶
ورود
عضویت
بانــک‌اطلاعــات‌علمــی‌
 
عنوان تابعیت فرزندان مادران ایرانی مطالعه «تاریخی-تحلیلی- انتقادی- اصلاحی»
پدیدآورنده تالیف مصطفی دانش‌پژوه
غیره [برای] پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، مجمع علمی و فرهنگی مجد
مشخصات نشر تهران:مجد، 1401.
توضیحات چاپی چاپ اول
مشخصات ظاهری 192ص .
رده کنگره
 
/۲ت۲۹د
 ۵۱۸/۷
KMH
کتابنامه 13کتابنامه: ص. 189 - 192؛ همچنین به صورت زیرنویس

موضوعات اختصاصی
» زن در قوانين ايران / خانواده در قوانين ايران
» تابعيت زنان
» حقوق کودک / كودک / حقوق فرزندان
  فهرست
سخن پژوهشگاه
پیشگفتار
مقدمه: تبیین تابعیت و طرح بحث
الف) تبیین تابعیت
1.زمینه پیدایش تابعیت
2. تعریف تابعیت و انواع آن
3. ماهیت و حقیقت تابعیت
ب) طرح بحث
سخن آغازین: سیر تحول قوانین مربوط به تابعیت
مبحث اول: پیش از جمهوري اسلامی
مبحث دوم: در جمهوري اسلامی
فصل اول: سرگذشت تابعیت فرزندان مادران ایرانی
گفتار نخست: دوره پیش از سال 1385
مبحث اول: مرحله حکومت قانوننامه تابعیـت (از 1324ق = 1188ش تـا 1353ق=1313ش)
مبحث دوم: مرحله حکومت قانون مدنی (از 1313 تا 1385)
بند یک؛ قانون مدنی و بررسی و نقد آن
الف) متن و مفاد قانون مدنی
ب) بررسی و نقد قانون مدنی
بند دو: سرگذشت عینی و اجتماعی
بند سه: رویه یا دیدگاه‌هاي قضایی و رسمی پیش از تصویب ماده واحده 1385
الف) فرزند متولد در ایران از مادر ایرانی متولد در ایران .
ب) فرزند متولد در ایران از مادر ایرانی متولد در خارج از کشور
بند چهار: دکترین و دیدگاه‌هاي نظري و انتقادي درباره قانون مدنی      
الف) دسته نخست، موردي که مسلماً فرزند مادر ایرانی، ایرانی محسوب نمی‌شود
ب) دسته دوم، مورد یا مواردي که به هر دلیل، فرزند مـادرایرانی، مسـلّماً ایرانـی محسوب می‌شود
ج) دسته سوم، مورد یا مواردي که حکم آن بهطورکلی روشن نیست
1385 گفتار دوم: دوره پس از سال
مقدمه: زمینه و ضرورت پیدایش ماده واحده‌ها
مبحث اول: دوره حکومت ماده واحده مصوب سال 1385(1398-1385)
بند یک: متن و مفاد ماده واحده
الف) متن ماده واحده
ب)مفاد ماده واحده
بند دو: نقد و بررسی مادهواحده
1) دشوارتر شدن شرایط کسب تابعیت براي فرزندان موضوع متن ماده واحده
2) تبعیض میان متولدان پیش و پس از تصویب ماده واحده از جهت دارا بـودن شرایط کسب تابعیت
3) ابهام در مفهوم سوءپیشینه امنیتی و قابلیت برداشت ناصواب و سـلیقه اي از آن
4) ابهام درباره شرط سکونت
5) محدود و ناکافی بودن بازه زمانی یکساله براي استیفاي حق کسب تابعیت ایرانی
6) عمومیت نداشتن شرط رد تابعیت
7) لزوم جایگزینی عبارت مردان غیرایرانی به‌جاي مردان خارجی
8) ابهام تابعیت ایرانی فرزندان متولد از ازدواج غیررسمی
9) تعارض درونی ماده واحده درباره تابعیت ایرانی فرزندان متولد در بـازة زمـانی یکساله پس از تصویب ماده واحده
10) نادرستی و ناکافی بودن سیاست تنبیهی و پیشگیرانه ماده واحده
بند سه: اقدامات قانونی اصلاحی بی‌فرجام
1) سال 1390
2) سال 1391
3) سال1394
4) سال1395/الف
5) سال 1395/ب
6) سال 1397؛ پیشنهاد مرکز پژوهش‌های مجلس
مبحث دوم: مرحله حکومت ماده واحده مصوب مهر1398
بند یک: مقدمه و پیشینه ماده واحده
بند دو: متن ماده واحده
بند سه: مفاد ماده واحده
1. ماهیت تابعیت
2. راههاي کسب تابعیت
3. شرایط و تشریفات کسب تابعیت (نداشـتن مشـکل امنیتـی، شـرعی بـودن ازدواج و رسیدن به هجده سال تمام شمسی)
4. آثار شخصی و خانوادگی
بند چهار: مقایسه متن و مفاد دو ماده واحده و ترجیحات ماده واحـده مصـوب سال 1398
1. تغییر و اصلاح عبارت «مردان خارجی» به «مردان غیرایرانی»
2. روشنایی و تصریح بیشتر متن درخصوص افراد مشمول ماده واحده
3. رهایی نسبی فرزند از بلاتکلیفی پیش از هجده سالگی
4. عدمم حدودیت زمانی تحصیل تابعیت
5. منتفی شدن شرط رد تابعیت خارجی
6. تعدیل و تقلیل دو شرط اخلاقی به یک شرط سیاسی
7. معین بودن مقامات اجرایی
8. عدم اشتراط سکونت در ایران
9. عدم اشتراط صدور پروانه اقامت
10. تبیین چگونگی ازدواج
11. تصریح به وضعیت افراد
بند پنج: انتقادهاي مشترك دو ماده واحده
الف) انتقادهاي وارد و بی پاسخ
1) نگاه مشکله محور غیرحقوقی به جاي نگاه مسئله محور حقوقی
2) تعمیم نادرست مشکل خاص و موقت و وضع قانون عـام و ثابـت بـهجـاي تصمیم قانونی خاص
3) تعارض انگیزه و انگیخته و شیوه نادرست راه حل
4) بیگانه پنداري و درنتیجه، تولدي ندانستن تابعیت
5) اطلاق مادهواحدهها و عدمتصریح به وضعیت تابعیت مادر هنگام تولد فرزند
6) اطلاق مادهواحده و عدمتصریح به وضعیت تابعیت مـادر هنگـام درخواسـت تابعیت ایرانی براي فرزند
7) محرومیت فرزند از مواهب تابعیت اصلی ایران
8) نوعی ناسازگاري با دیگرمتون قانونیِ مربوط
9) تبعیض منفی ناروا و غیرمنطقی به زیان فرزندان مادران ایرانی
10) نابجا بودن شرط عدم مشکل امنیتی در ماده واحده مصوب 1398
11) شبهه نگاه جنسیتی به تابعیت
ب‌) انتقادهاي ناوارد و باپاسخ
12) عدم توجه به ماهیت سیاسی تابعیت و شخصی کردن اعطاي تابعیت.
13) اطلاق ماده واحده ها و عدم توجه به وضعیت متفـاوت تابعیـت زنـان ایرانـی پس از ازدواج با مرد خارجی
14) اطلاق ماده واحده ها و عدم توجه به تفاوت باتابعیت یا بی تابعیت بودن پدر
15) اطلاق ماده واحده ها و عدمتوجه به باتابعیت یا بی تابعیت بودن فرزند
16) تعارض ماده واحده ها با اصل وحدت در تابعیت زن و مرد
17) زمینه سازي پیدایش تعارض قوانین
18) نادرستی عطف به ماسبق شدن ماده واحده ها
19) دگرگونی ترکیب جمعتی کشور
20) تعارض ماده واحده با الزامات قانونی و قـانون تابعیـت کشـورهاي خـارجی مربوطه
21) عدم تبیین ضوابط صدور پروانه اقامـت بـراي پـدر غیرایرانـی و بـار مـالی مترتّب بر آن
22) عدم توجه به آثار حقوقی ـ بین المللی ماده واحده
23) تجویز اعطاي تابعیت به فرزندان اتباع خارجی
بند شش: نقد و بررسی اختصاصی ماده واحده
الف) انتقادهاي وارد و بی پاسخ
1) عدم رفع کلی مشکل تابعیت فرزند
2) وابستگی تابعیت به درخواست مادر
3) عدم پیشبینی راه خروج از تابعیت تحمیلیِ ناخواسته
4) ابهام شرط «شرعی» بودن ازدواج و نادرستی شرط دانستن آن
5) سکوت و ابهام در تبصره 1
6) بی ارتباطی تبصره 2 با موضوع ماده واحده
7) نادرستی اطلاق ماده واحده و حذف قید زادگاه و اقامتگاه ایرانی
8) مغایرت ماده واحده با مقررات مربوط به ازدواج و لزوم ثبت آن
9) عدم تصریح به لزوم احراز وضعیت فقدان سوءپیشنیه
10) نادرستی تصمیم قضایی درباره یک امر سیاسی
فصل دوم: تبیین دیدگاهها و بررسی دلایل آنها
مقدمه: شمارش و دسته بندي دیدگاه هاي قابلِ طرح یا مطرح شده
الف) دیدگاه هاي قابلِ طرح
1) بیگانه‌اي با مشروطیت و محرومیت بیشتري نسبت به سایر بیگانگان
2) بیگانه‌اي با محرومیتهاي کمتري از سایر بیگانگان
3) بیگانه اي با داشتن حق کسب تابعیت و در صورت کسب تابعیـت، همچـون سایر اتباع اکتسابی
4) بیگانه‌اي با داشتن حق کسب تابعیت و در صورت کسب تابعیت، برخوردارتر از سایر اتباع اکتسابی
5) تبعه‌اي برخوردار از تابعیت تولدي تعلیقی به طورمشروط
6) تبعه‌اي برخوردار از تابعیت تولدي تعلیقـی بـه طورمطلـق، همـراه بـا برخـی محرومیتها
7) تبعه‌اي برخوردار از تابعیت تولدي تعلیقـی بـه طورمطلـق ماننـد سـایر اتبـاع تولدي و تعلیقی
8) تبعه‌اي برخوردار از تابعیت تولدي منجز به طورمشروط
9) تبعه‌اي برخوردار از تابعیت تولدي منجز به طورمطلق
ب) دیدگاه‌هاي مطرح شده
گفتار نخست: تبیین و نقد دیدگاه اول و دلایل آن(بیگانه عادي بـودن فرزنـدان بـدون حق کسب تابعیت)
1) پاسخ منفی به انتظار نابجاي فرزندان والدین خارجی مقیم ایـران بـراي دارا شدن تابعیت ایرانی
2) بار مالی و امنیتی و نیز افزایش تعهدات دولت و افزایش بی رویه جمعیـت در صورت اعطاي تابعیت ایرانی به این فرزندان
3) اغراض سیاسی و مذهبی پشت پرده این ازدواجها
4) عدم ملاحظه پیامدهاي منفی براي زن ایرانی و عدمح مایت از زنان و مادران ایرانی
5) افزایش کودك همسري
6) لزوم پرهیز از پیامد تشدید مهاجرت
7) فقدان کارشناسی لازم، ابهام کمی و کیفـی دربـاره جامعـه آمـاري هـدف و نادرستی ادعاي بی تابعیتی بزرگ
8) فقدان ساختارهاي لازم
9) نادرستی مقایسه ایران و فرانسه
10) عدم توجه به پیشینه وضعیت فرزندان و نیز پیامـدهاي اعطـاي تابعیـت یـا ایرانی دانستن آنها
11) تورم و انباشت قانون
12) گسترش تابعیت مضاعف
13) خطرهاي امنیتی در جغرافیاي سیاسی و اجتماعی
14) پیدایش تعارض قوانین
15) مخالفت با قاعده نفی سبیل
گفتاردوم: تبیین و نقد دیدگاه دوم و دلایل آن(بیگانه ممتاز بودن فرزندان با داشتن حق کسب تابعیت تحصیلی ایران)
1) زیاد نبودن تعداد مشمولان ماده واحده ها
2) لزوم پرهیز از عقاب بِلابیان به دلیل قاعده قبح عقاب بلابیان
3) نگاه مبناگروانه و قیاس نظام تابعیت ایران با نظام تابعیت فرانسه.
4) توجه به مشکل بی‌هویتها و حل مشکل آنان
5) رفع بی تابعیتی و مشکلات ناشی از آن
6) نگاه فمینیستی و لزوم رفع تبعیض جنسیتی در تابعیت
7) پر شدن خلأ قانونی
8) تحقق حقوق شهروندي و حفظ کرامت فرزندان
9) رفع تهدید امنیتی
گفتار سوم، تبیین و نقد دیدگاه سوم و دلایل آن(ایرانی بـودن و برخـورداري از تابعیـت اصلی ایران بدون نیاز به ماده واحده)
الف) دلایل مشترك
ب) دلایل خاص
1)  حل مشکل پیش از هجده سالگی فرزندان
2) کفایت نسب مادري براي ایرانی دانستن فرزندان مادران ایرانی
3) دلیل قانونی
گفتار چهارم: نقدهاي مشترك دلایل هر سه دیدگاه
1) عدم تعین و حتی ترجیح روشن و کامل هریک از دیدگاه‌ها
2) عدم قدرت اثبات کنندگی دلایل هریک از دیدگاه‌ها
3) نسبی، شناور و جدلی‌الطرفین بودن برخی از ادله طرفین
4) نگاه مشکله محور غیرحقوقی به جاي نگاه مسئله محور حقوقی
سخن فرجامین: پیشنهاد اصلاحی و دلایل اثبات کننده آن
مبحث اول: طرح و تبیین متن پیشننهادي و مفاد آن
یک ـ متن پیشنهادي
دو ـ تبیین مفاد متن پیشنهادي
بند یک: روشن بودن مفهوم تبعه ایران
بند دو: روشن بودن کفایت رابطه نسبی با پدر یا مادر ایرانی
بند سه: مطلق و منجز بودن تابعیت تولدي
بند چهار: مشروطیت برخورداري از همه مواهب تابعیت تولدي ایران
بند پنج: فمینیستی نبودن پیشنهاد اصلاحی
مبحث دوم: تبیین دلایل توجیه کننده متن پیشنهادي
بند یک: مقتضاي حقیقت تابعیت بر مبناي سیستم خون
بند دو: مقتضاي اصل چهلویکم قانون اساسی
بند سه: انطباق بیشتر با مقتضاي فقه اسلامی
بند چهار: انطباق بیشتر با مقتضاي ماده 15 اعلامیه جهـانی حقـوق بشـر و دیگـر اسناد و توصیه‌هاي بین‌المللی
جمع‌بندي و نتیجه نهایی
ضمیمه: مقاله «تابعیت و جنسیت»
تأملی در نگاه جنسیتی به تابعیت فرزندان در حقوق ایران
مقدمه
1. تعریف «تابعیت» و حقیقت آن
2. تابعیت و جنسیت
3. موارد همانندي و تساوي زن و مرد در تابعیت
4. جایگاه منطقی ناهمانندي‌ها و تفاوت‌ها
5. تفاوت در اعطاي تابعیت تولدي ازطریق نسب پدر و مادري و نکات هشتگانه
نکته اول: نادرستی نگاه جنسیتی به تابعیت
نکته دوم: صاحب حق نبودن پدر و مادر درباره تابعیت فرزند
نکته سوم: سیاسی بودن رابطه تابعیت
نکته چهارم: خانوادگی نبودن رابطه تابعیت
نکته پنجم: تبعیض جنسیتی نبودن دادن تابعیت براساس نسب پدري
نکته ششم: نادرستی اسناد نگاه جنسیتی به قانون ایران
نکته هفتم: نادرستی غفلت از سیاسی بودن تابعیت و تعمیم نابجاي مشکل
نکته هشتم: پیشنهاد اصلاحی
6. تفاوت در اعطاي تابعیت تبعی ازطریق نسب پدر و مادري
نتیجه نهایی
منابع

شناسه کتاب 72789

 
نام
نام خانوادگی *
ایمیل

کد امنیتی *

*





پژوهشکده زن و خانواده با هدف تبیین دیدگاه نظام‌مند دین پیرامون مسائل زن و خانواده، تعمیق پژوهش‌ها و کارشناسی‌های دینی و پاسخ‌گویی به نیازهای تئوریک و دفاع از مرزهای اعتقادی در این حوزه توسط مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران در سال 1377 تاسیس گردید. ادامه ...
کلیه حقوق و امتیازات متعلق به پژوهشکده زن و خانواده می باشد.
Wrc.ir © 1380 - 1397