|
عنوان
|
هویت و نقش‌های جنسیتی زن در اسلام |
|
عنوان فرعی
|
مروری اجمالی و تطبیقی بر نظام جنسیت و خانواده در اسلام |
|
پدیدآورنده
|
علی غلامی |
|
غیره
|
[با همکاری] پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی(ص) |
|
مشخصات نشر
|
قم :مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، 1441ق = 1398. |
|
توضیحات چاپی
|
چاپ دوم |
|
مشخصات ظاهری
|
631ص .
|
|
رده کنگره
|
/۹هـ۸غ
۲۳۰/۱۷۲
BP
|
|
کتابنامه
|
13کتابنامه: ص.[615] - 631؛ همچنین به صورت زیرنویس |
|
موضوعات اختصاصی
» زن در اديان، اقوام و ملل
» زن در اسلام
» زن و اجتماع / مشارکت اجتماعي زنان
» تبعيض جنسي / تبعيض جنسيتي / نابرابري / عدالت جنسیتی
» تفاوت‌هاي تکويني / تفاوت‌هاي طبيعي
» تفاوت‌هاي حقوقي / برابري حقوقي
» جنسيت / نقش‌هاي جنسيتي/ كليشه‌هاي جنسيتي / نگرش‌هاي جنسيتي
» فمينيسم، گرايش‌ها
» خانواده در اقوام، اديان، مکاتب و ملل
» هويت جنسی / هویت زنانه
 فهرست
مقدمه
درس اول: تاریخ تحولات و مبانی نظام جنسیتی غرب
نگاهی اجمالی به تاریخ تحوّلات غرب
1 . جوامع اولیه
2. یونان و روم باستان
3. فئودالیسم
4. جنگ های صلیبی
5. بورژوازی
6. رنسانس
7. انقلاب صنعتی
8. روشنگری
9. مدرنیته
10. پست مدرنیته
ویژگی های غرب معاصر(دوران پسامدرن)
1 . نفی هرگونه وحدت و عقیده به نوعی از تکثّر
2. نفی عقل مدرن و بدبینی به بی‌طرفی عقل
3. گرایش به نوعی از هیچ‌انگاری
4. نفی ارزش ها و هنجارها به عنوان حقایق
5. پذیرش سنّت ها و فرهنگ های بومی
مبانی و اصول حاکم بر فرهنگ غرب
1 . اومانیسم و لذّت محوری
2. سکولاریسم و حاکمیت خرد خودبنیاد انسانی در تدبیر زندگی
3. تجربه گرایی و نسبیّت گرایی
4. فردگراییو بازاندیشی مستمر
5. لیبرالیسم
جمع بندی
درس دوم: مبانی و اصول حاکم بر نظام جنسیّتی اسلام
مبانی حاکم بر نظام جنسیتی اسلام
1 . مبانی هستی‌شناختی
2. مبانی انسان‌شناختی
3. مبانی معرفت‌شناختی
4. مبانی ارزش‌شناختی
اصول حاکم بر نظام باورهای اسلامی
1 . برابری زن و مرد در انسانیت و ارزشمندی
2. نقش مکمل بودن دو جنس نسبت
3. وجود تفاوت های تکوینی زن و مرد
4. تمایز جایگاه ها و نقش ها
5. تمایزات حقوقی زن و مرد
6. تمایز در آموزش و تربیت
7. خانواده محوری
8. استقلال در شخصیت زن
9. ارزش های جنسیتی متمایز
10. تلاش برای رفع فرودستی زنان
11. تأکید بر تفاوت های تکوینی در مقابل تفکیک میان جنس و جنسیت
بازتاب مبانی و اصول حاکم بر نظام جنسیتی اسلام در تحوّل تاریخی جایگاه زن
جمع بندی
درس سوم: هویّت فردی زن در اسلام(1)؛ تفاوت های تکوینی زن و مرد و فلسفه آن
سنخ شناسی تفاوت های زن و مرد و دیدگاه های پیرامون آن
1 . منشأ و دامنه تفاوت های زن و مرد
الف) تفاوت های جسمی
ب) تفاوت های روحی- روانی
2 . تفاوت های زن و مرد از منظر متون اسلامی
الف) تفاوت های جسمی در متون دینی
ب) تفاوت های روحی و روانی در متون دینی
تبیین فلسفه تفاوت ها و ادله آن
1 . ادله اثبات تفاوت ها
2. حکمت تفاوت ها
جمع بندی
درس چهارم: هویّت فردی زن در اسلام(2)؛ هویّت و نقش های جنسیتی
مفهوم شناسی هویّت و ماهیت در اندیشه اسلامی و نسبت آن با نقش های جنسیتی
مروری بر چیستی، چرایی و چگونگی نقش های جنسیتی و پایگاه های اجتماعی
تربیت پذیری نقش ها، مروری بر اندیشه دینی در بحث جنسیت و تربیت
پیامدهای تحوّل در هویّت و نقش های جنسیتی
جمع بندی
درس پنجم: هویّت فردی زن در اسلام(3)؛ جنسیت و متون دینی تشیّع
جنسیت و شریعت(فقه جنسیتی) در متون شیعی
1 . بلوغ
2. عبادت و مناسک دینی
3. حجاب و عفاف
جنسیت و باورهای دینی(الهیات جنسیتی) در متون شیعی
1 . جنسیّت پذیری خدا در متون دینی
2. اسوه های دینی و نحوه بازنمایی درمتون شیعی
3. جنسیت و زبان دین
4. باورهای دینی و تلاش برای اصلاح اندیشه های جنسیتی
جنسیت و عرفان در متون شیعی
جنسیت و اخلاق در متون شیعی
جنسیت و نهاد دین در متون شیعی
1 . نظام روحانیت، رهبری و مناصب دینی در تشیّع
2. تعلیم و تبلیغ دینی زنان در تشیّع
جمع بندی
درس ششم: هویّت فردی زن در اسلام(4)؛ جنسیت و ارزشمندی: دیدگاه دینی درباره برابری و عدالت جنسیتی
نسبیّت در ارزش ها در نگاه دینی
دیدگاه های ارزش داورانه در مورد مناسبات زن و مرد
1 . نظریه تابعیّت محض زنان از مردان
2. نظریه تخاصم و ستمگری میان دو جنس
3. نظریه استقلال زن و مرد از یکدیگر
4. مناسبات زن و مرد از منظر تشیّع؛ مکمل بودن زن و مرد
دیدگاه ها درباره ارزشمندی جنسیّتی
مفهوم شناسی و سنخ شناسی برابری جنسیّتی
1 . برابری گزاره ای(تشابه حقوقی)
2. برابری در نتیجه
3. برابری مجموعی
4. برابری تناسب محور(موازنه حق و تکلیف)
ارزشمندی جنسیّتی در اندیشه شیعی
1 . برابری در انسانیت
2. برابری در ارزشمندی
تفاوت در ارزش های جنسیّتی
مروری بر شبهات فروتری زنان در اندیشه دینی
1 . جایگاه فرادست جنس مذکر در آموزه های دینی
2. زن و شر
3. مذموم شماری حبّ زنان
4. زن و نقصان ایمان
جمع بندی
درس هفتم: هویّت خانوادگی زن در اسلام(1)؛ ماهیت جایگاه، کارکردها و تدابیر تشکیل خانواده در اسلام
ماهیت خانواده، نهادی طبیعی یا تاریخی
1 . مفهوم خانواده در اسلام
2. طبیعی یا تاریخی بودن خانواده
اهمیت و جایگاه خانواده در نظام جنسیّت و خانواده اسلام
تجردگزینی در اندیشه دینی
کارکردهای خانواده در اسلام
تمهیدات و قواعد پیشینی برای ازدواج در نظام جنسیّت و خانواده اسلام
خویشاوندی در اسلام
جمع بندی
درس هشتم: هویتّ خانوادگی زن در اسلام(2)؛ بررسی نظام حاکم برتمایزات حقوقی زن و مرد در خانواده از منظر اسلام
تمایزات حقوقی زن و مرد
مناسبات حقوق و اخلاق در خانواده
مروری بر برخی تمایزات حقوقی زن و مرد در نظام خانواده
1 . ساختار خانواده و نظام مدیریتی حاکم بر آن(قوامیت)
2. تمکین و نشوز
3. نفقه
4. حضانت
5. ارث
6. دیه و قصاص
7. شهادت
جمع بندی
درس نهم: هویّت خانوادگی زن در اسلام(3)؛ مناسبات زن و مرد در خانواده، ازدواج موقت و چندهمسری از منظر نظام جنسیّت و خانواده اسلام
مناسبات زن و مرد در خانواده
1 . همسری
2. مادری
3. پدری
ازدواج موقت
چندهمسری
جمع بندی
درس دهم: هویّت خانوادگی زن در اسلام(4)؛ مواجهه با تعارض های خانوادگی و طلاق در اسلام
مواجهه با تعارض های خانوادگی و مقابله با ستم علیه زنان
طلاق در اسلام
1 . طلاق در اندیشه های مختلف و حکمت آن در نظام جنسیّت و خانواده اسلام
2. بایسته های اخلاقی – حقوقی طلاق در اندیشه اسلامی
3. چرایی سپردن حق طلاق به مرد
4. حمایت حقوقی از زن در طلاق
جمع بندی
درس یازدهم: هویّت اجتماعی زن در اسلام(1)؛ اندیشه های مطرح در زمینه مشارکت سیاسی، اجتماعی و اقتصاد زنان
دیدگاه های برخی ادیان در زمینه مشارکت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زنان
دیدگاه های برخی مکاتب و جنبش های برابری خواه
دیدگاه های مطرح در جهان اسلام
1 . مرحله اول: اندیشه نوگرا
2. مرحله دوم: اندیشه اسلامی معاصر(از ربع دوم قرن بیستم تانیمه دهه هفتاد این قرن)
3. مرحله سوم: دیدگاه معرفت شناسی اسلامی(از دهه 1980م. به بعد)
نقد اندیشه های معاصر مطرح در جهان اسلام
دیدگاه تشیّع: تأکید بر مناسبات متوازن و هماهنگ خانواده و اجتماع مبتنی بر اصل مکمّلیت زن و مرد
1 . اسلام و تحوّل در موقعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی زنان
2. تأکید نظام جنسیِّت و خانواده اسلام بر تمایز و تفکیک نقش های اجتماعی
3. دیدگاه های اندیشمندان شیعه در موضوع جنسیّت و نقش های اجتماعی
جمع بندی
درس دوازدهم: هویّت اجتماعی زن در اسلام(2)؛ ملاحظات نظام جنسیّت و خانواده تشیّع در خصوص مشارکت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی زن
اصول و سیاست های حاکم بر خصوص زن در عرصه عمومی در نظام جنسیّت و خانواده اسلام
1 . پرهیز از اختلاط و تأکید بر حجاب و عفاف
2. اولویت بخشی به خانواده
3. دینی سازی جامعه
4. محدودسازی روابط جنسی به خانواده
5. تناسب فعالیت های اجتماعی با ویژگی های زنانه
6. بهرگیری از مجازات های بازدارنده
7. تأکید بر حفظ پیوندهای خویشاوندی، همسایگی و خواهری و برادی ایمانی
ملاحظات مشارکت اجتماعی زن در اندیشه شیعی
ملاحظات مشارکت سیاسی زن در اندیشه شیعی
1 . مشارکت زنان در فرهنگ سیاسی
2. مشارکت زنان در عمل سیاسی
3. مشارکت زنان در مناصب سیاسی
ملاحظات مشارکت اقتصادی زن در اندیشه شیعی
جمع بندی
درس سیزدهم: تطبیق و نقد دیدگاه های رقیب(1)؛ مطالعه انتقادی آموزه های فمینیستی
فمینیسم؛ چیستی و چرایی پیدایش
امواج فمینیستی
1 . موج اول(1792/ 1850 تا 1920م)
2. موج دوم(1960- 1970م)
3. موج سوم(1980 به بعد)
گرایش های فمینیستی و رهیافت های آن ها
1 . فمینیسم لیبرال
2. فمینیسم مارکسیستی
3. فمینیسم رادیکال
4. فمینیسم سوسیالیستی
5. فمینیسم پسامدرن
نگاهی انتقادی به نظریات فمینیستی
1 . نقد گرایش های فمینیستی
2. فمینیسم و تأثیرات آن بر هویّت و منزلت زنانه
3. فمینیسم و چالش های آن با دین
4. راهبردهای فمینیسم
جمع بندی
درس چهاردهم: تطبیق و نقد دیدگاه های رقیب(2)؛ مطالعه انتقادی جایگاه زن در برخی ادیان مهم جهان
زن در یهودیت
1 . تصویر زن در روایت آفرینش
2. زن در متون مقدس و اندیشه رهبران دینی یهودی
3. زن در شریعت یهودی
4. زن و عبادت
5. زن و آموزش
6. زن و مشارکت اجتماعی
7. ازدواج و خانواده در یهودیت
زن در ادیان شرقی
1 . هندوئیسم
الف) زن در هندوئیسم
ب) خانواده در هندوئیسم
2. بودیسم
الف) زن در آیین بودا
ب) خانواده در آیین بودا
جمع بندی
درس پانزدهم: تطبیق و نقد دیدگاه های رقیب(3)؛ مطالعه انتقادی آموزه های جنسیّتی مسیحی
مروری بر برخی آموزه های جنسیّتی مسیحیت
طیف بندی دیدگاه های ناظر به جایگاه ارزشی زن در الهیات مسیحی
دوگانه تجرد – خانواده در مسیحیت
1 . رویکرد و نحوه نگاه مسیحیت به غریزه و تمایلات جنسی
2. اهمیت خانواده در مسیحیت
3. کارکردهای خانواده در مسیحیت
4. نقش های جنسیّتی در خانواده مسیحی
5. جایگاه پساتجردی خانواده در مسیحیت
چرایی رجحان تجرد و رهبانیت و فروکاست ارزش خانواده در مسیحیت
طلاق در مسیحیت
جمع بندی: دو نظام الهیاتی در مورد زن و خانواده در اسلام و مسیحیت
|
بانــک‌اطلاعــات‌علمــی
پژوهشکده زن و خانواده با هدف تبیین دیدگاه نظام‌مند دین پیرامون مسائل زن و خانواده، تعمیق پژوهش‌ها و کارشناسی‌های دینی و پاسخ‌گویی به نیازهای تئوریک و دفاع از مرزهای اعتقادی در این حوزه توسط مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران در سال 1377 تاسیس گردید. 
نشـانی‌مرکز‌قـم: بلوار الغدیر کوچه 10 پلاک 5
تلفـن: 58-32603357 (۰۲۵)