ورود
عضویت
بانــک‌اطلاعــات‌علمــی‌
عنوان نظریه جنسیتی علامه طباطبایی، یک مواجهه انتقادی
تعداد صفحات 38
نویسنده محمدتقی کرمی قهی
مشخصات نشریه  شیعه‌شناسی سال 21 پیاپی 81
تاریخ انتشار بهار - 1402
محدوده صفحات 192-155
کلید واژه تفاوت حقوقی  دیدگاه علامه طباطبایی  تفاوت حقوقی زن و مرد  علامه طباطبایی (ره)  مواجهه انتقادی  نظریه جنسیت  طبیعت‌گرایی  
چکیده مسئله زنان از مناقشه برانگیز‌ترین مسائل اعتقادی در ایران از زمان مشروطه به این طرف بوده است. علامه طباطبائی از نخستین افرادی است که با هدف دفاع از آموزه‌های دینی به نظریه ­­پردازی درباره جنست، زنان و خانواده پرداخته است. این مقاله رویکرد علامه طباطبائی در توضیح تفاوت‌های حقوقی به­ مثابه یک رویکرد طبیعت‌گرایانه را نقد و ارزیابی کرده است. ابتکار ایشان در استفاده از رویکرد طبیعت‌گرایانه در دفاع از آموزهای اسلامی و از جمله تفاوت‌های حقوقی میان زن و مرد، مد نظر شاگردان و شارحان دیدگاه‌های ایشان قرار گرفته است. توجه به دو ویژگی «غلبه حیات احساسی» و «نقش بارداری» در زنان در کنار غلبه نوعی حیات تعقلی در مردان، موجب گردیده است تا شارع مقدس نوعی از نظام حقوقی متفاوت میان زن و مرد اعتبار کند که این اعتبار ریشه در طبیعت متفاوت زن و مرد دارد. این نوشتار توضیح داده است که این دیدگاه فاقد انسجام درونی است و با سایر دیدگاه های علامه طباطبائی نیز سازگاری ندارد و از همه مهم‌تر اینکه با وجود تببین‌های الاهیاتی به تبیین‌های طبیعت‌گرایانه نیازی نیست. اشکال به ذات‌گرایانه بودن تبیین‌های طبیعت‌گرایانه نیز به قوت خود باقی است.
تازه های تحقیق
نظریه جنسیتی علامه طباطبائی را شاید بتوان نخستین تلاش عقلی برای صورت­بندی تفاوت حقوقی میان زن و مرد دانست. البته اعتقاد بر این است رویکردهای الاهیاتی -جهان‌شناختی قدمت بیشتری نسبت به رویکردهای رقیب، به‌ویژه رویکرد طبیعت‌گرایانه دارند. رویکرد طبیعت‌گرایانه - دست کم- در تبیینی که از علامه طباطبائی ذکر شد، محل مناقشه فراوان است.
اینکه زمینه‌ها و علل ورود ایشان به این رویکرد چیست، مد نظر این نوشتار نبوده است، اما می‌توان به اجمال اشاره کرد که غلبه گفتمان علمی در فضای جامعه ایرانی در سالیان منتهی به تألیف جلدهای اولیه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی را واداشت که نوعی الاهیات اجتماعی طبیعت‌گرایانه را بنیان بگذارد. این تلاش اگرچه ادبیات مربوط به الاهیات اجتماعی را بسط می­دهد، اما می‌توان در اصل ضرورت آن مناقشه­ هایی داشت که به اجمال به برخی از آنها اشاره شد.
به نظر می‌رسد در توضیح تفاوت حقوقی میان زن و مرد، چاره‌ای جز ارجاع تبیین‌های الاهیاتی و اعتماد به اراده و حکمت الهی در تشخیص مصالح نوع انسانی نداریم و یا اینکه به برخی از روایت‌های بدیل تبیین الاهیاتی در تفاوت‌های حقوقی میان زن و مرد دلخوش کنیم.

کد مقاله 52786
تعداد بازدید 2

 
نام
نام خانوادگی *
ایمیل

کد امنیتی *

*





پژوهشکده زن و خانواده با هدف تبیین دیدگاه نظام‌مند دین پیرامون مسائل زن و خانواده، تعمیق پژوهش‌ها و کارشناسی‌های دینی و پاسخ‌گویی به نیازهای تئوریک و دفاع از مرزهای اعتقادی در این حوزه توسط مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران در سال 1377 تاسیس گردید. ادامه ...
کلیه حقوق و امتیازات متعلق به پژوهشکده زن و خانواده می باشد.
Wrc.ir © 1380 - 1397