ورود
عضویت
بانــک‌اطلاعــات‌علمــی‌
عنوان از اندرونی به درون: سفرنامه‌های زنان قاجاری در سیطره گفتمان مردسالار
تعداد صفحات 30
نویسنده فاطمه مصطفایی کرملکی - قدرت قاسمی‌پور - داوود پورمظفری
مشخصات نشریه  جستارهای نوین ادبی سال 57 شماره 2 پیاپی 225
تاریخ انتشار تابستان - 1403
محدوده صفحات 128-99
کلید واژه قاجار  سفرنامه  تحلیل انتقادی گفتمان  زنان قاجار  گفتمان مردسالار  سفرنامه‌های قاجار  سفرنامه نویسان زن  تحلیل انتقادی  سفرنامه‌های زنان  بی بی خانم استرآبادی  
چکیده دورۀ قاجار تا پیش از مشروطه، ازجمله دوره‌های گذار تاریخی است که غلبه با گفتمان مردسالار بوده است، امّا بازوان این غلبه تنها مردان نبوده‌اند، بلکه گروهی از زنانِ باسواد از طبقات بالای اجتماع نیز در آن سهم داشته‌اند. بررسی دیدگاه برخی زنان قاجاری از خلال مطالعۀ سفرنامه‌هایشان این موضوع را تأیید می‌کند. در این مقاله که به روش تحلیل انتقادی گفتمان انجام شده‌ است، مشخص شد دیدگاه این زنان نسبت به سیطرۀ گفتمان مردسالار و هویت‌های القائی آن، انفعال، پذیرش و همراهی بوده است. مهم‌ترین نشانۀ آن در متن‌ سفرنامه‌ها، واکنش‌های «از سر تسلیم»، «صرفاً احساسی و بی‌اثر» و «مکمل سیطرۀ گفتمان مردسالار و در راستای بازتولید عناصر آن» است. همچنین بررسی این متن‌ها نشان ‌داد، زنان سفرنامه‌نویس قاجاری با وجود داشتن سواد و امکانات ویژه به‌عنوان ابزار خودشکوفایی، آگاهی‌شان در سطح اُبژگی مانده، بنابراین هیچ‌گونه کنشگری در جهت آفرینش هویتی تازه ندارند. دلیل این مطلب، زیست این زنان در فضای دربار و خانواده‌های اشرافی و زندگی با فرهنگ سنتی و استحاله در آن است. وجود چنان دیدگاهی در نوشته‌های زنان سفرنامه‌نویس قاجاری در حالی است که هم‌دوره با آنان، نویسندگان دیگری همچون بی‌بی‌خانم استرآبادی با گفتمان مردسالار مقابله می‌کردند. درواقع صدای بی‌بی‌خانم از خلال رسالۀ معایب‌الرجالش صدایِ گروهی از زنان پیش از مشروطه است که به سوژگی رسیده و در تلاش برای رهایی از هویت‌هایی بودند که دیگری برایشان ساخته است؛ امّا زنان سفرنامه‌نویس قاجاری با آن‌که به سفری بیرون از شهر و دیارشان رفتند، ذهنشان همچنان در فضای اندرونی گفتمان مردسالار و سیطرۀ آن باقی مانده بود.

کد مقاله 51790
تعداد بازدید 14

 
نام
نام خانوادگی *
ایمیل

کد امنیتی *

*





پژوهشکده زن و خانواده با هدف تبیین دیدگاه نظام‌مند دین پیرامون مسائل زن و خانواده، تعمیق پژوهش‌ها و کارشناسی‌های دینی و پاسخ‌گویی به نیازهای تئوریک و دفاع از مرزهای اعتقادی در این حوزه توسط مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران در سال 1377 تاسیس گردید. ادامه ...
کلیه حقوق و امتیازات متعلق به پژوهشکده زن و خانواده می باشد.
Wrc.ir © 1380 - 1397