عنوان | عروسی مجبوری: نویسندگان متجدد و نقد ساختارهای فرهنگی بر محور حق انتخاب در ازدواج (1287ق-1304ش) |
تعداد صفحات | 33 |
نویسنده |
|
مشخصات نشریه | مطالعات تاریخ فرهنگی (مصوب وزارت علوم) سال 15 پیاپی 58 |
تاریخ انتشار | زمستان - 1402 |
محدوده صفحات | 169-137 |
کلید واژه | ازدواج تجدد حق انتخاب زن ازدواج سنتی ازدواج اجباری زبان تجددگرایی قاجار تجددگرایان عاملیت نقد ساختاری عروسی تاریخ فرهنگ حق انتخاب همسر برای دختران حق انتخاب ساختارهای فرهنگی ازدواج انتخابی ایران عصر قاجاریان ادبیات انتقادی نویسندگان متجدد |
چکیده |
نقد برساخت فرهنگی «ازدواج» در سپهرِ زبانیِ سنتی و ارائه تعریفی نوآیین از آن، دغدغه طیفی از نویسندگان تجددگرای ایران دوره قاجاریه بود. این نویسندگان قالبهای نوشتارهای نوین را ابزار کارآمدی برای این مقصود تشخیص دادند. مسئله کانونی پژوهش پیشِرو که با رویکرد تاریخ فرهنگی و تمرکز بر «زبان» بهمثابه ابزاری برای تغییر و نوسازی فرهنگی نوشته شده، واکاوی تلاش این تجددگرایان برای رخنه در ساختارهای فرهنگی کهن بر محور ازدواج و نقد شالودهشکنانه این ساختارها با محوریتدادن به «حقِ انتخاب» است. نویسندگان نوگرا با نگارش آثاری در قالبهای ادبی نوظهور مسیری را گشودند تا مسئله ازدواج و تأکید بر انتخاب چونان یک «حق» به ادبیات انتقادی راه گشاید؛ در این زمینه، عامل «ترجمه» سهم محوری داشت؛ سپهر فکری ایران متأثر از زندگی متجددان در محیطهای مدرنی چون اروپا، قفقاز و استانبول، در معرض ترجمه/بومیگردانی آثار چهرههای ممتاز عرصه ادبیات انتقادی قرارگرفت تا پیمودن این مسیر سنگلاخ از رهگذر ترجمه آسانتر شود. حاصل بررسی محتوای این متون بیانگر آن است که بازنمایی انتقادی ازدواج سنتی یکی از جنبههای اصلی این نگرش انتقادی بوده است. تلاش برای رخنه در مرجعیت پذیرفتهشده خانواده بهمثابه یک واحد فرهنگی در الگوی کلاسیک ازدواج، نقد ساختارهایی چون آبرو/شرم و واحدهای فرهنگی مسلط بر مقوله انتخاب چون اقوام بر آن و انتقاد از تسلط نگرش مالی/منزلتی بر این حق، از مهمترین مؤلفههای سلبی این عاملیت است. وجه دوم این رویکرد ناظر بر عاملیت ایجابی و پیشنهاد الگوی بدیل فرهنگی برآمده از تجدد مبنی بر حق انتخاب و تأکید بر نقش فرد در ازدواج است. |
کد مقاله | 51081 |
تعداد بازدید | 5 |
|