عنوان | بررسی شیوههای رفع مخاصمه زوجین در موضوع دعاوی استرداد عطایا با توجه به ماده 803 قانون مدنی و دیدگاه فقیهان |
تعداد صفحات | 28 |
نویسنده |
|
مشخصات نشریه | مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده - مصوب حوزوی سال 7 پیاپی 13 |
تاریخ انتشار | بهار و تابستان - 1403 |
محدوده صفحات | 60-33 |
کلید واژه | قانون مدنی قانون مدنی ایران دیدگاه فقها هبه دیدگاه فقهی هدیه دعاوی زوجین هبه بین زوجین استرداد هدایا رجوع از هبه هبهگی ماده 803 قانون مدنی ماده 805 قانون مدنی |
چکیده |
استناد به عمومات رفع مخاصمه در دعاوی بین زوجین، از معمولترین شیوههای رفع مخاصمه به شمار میآید. با توجه به دعوای زوجینی که زوج عطایای مادی مبذول میدارد و به استناد اینکه عطایا فقط برای بهرهگیری است، تقاضای استرداد دارد و زوجه مدعی هبهبودن عطایاست و هر دو خالی از بینه هستند؛ به نظر میرسد صرف استناد به قاعده «البینه للمدعی والیمین علی من انکر» در حل چنین دعاوی، با توجه به تحول در برخی مفاهیم در دنیای معاصر و نیز امارات و دلایل موجود در دیدگاههای متفاوت فقیهان کافی نباشد. با این توضیح که گرچه بر اساس نظر مشهور و ماده 805 قانون مدنی با استناد به قاعده «المدعی یدعی خلاف الاصل»، زوجه مدعی شناخته میشود و ادعای زوج با قسم مقدم میشود و زوجه ملزم به استرداد میگردد، باید گفت با وجود ادله نظر مشهور، فرض اینکه زوج عطایای به زوجه را فقط برای استفاده اعطا کرده باشد، در دنیای امروز مخالف با ظاهر است و ظاهر تحقق هبه است؛ درنتیجه این مورد از موارد «تعارض اصل با ظاهر» است و ظاهر مقدم بر اصل خواهد بود. به همین دلیل زوج مدعی به شمار میآید و باید برای تحققنیافتن هبهگی بینه بیاورد، درحالیکه در فرض مذکور بدون بینه است. از سویی توجه به دیگر دلایل موافقان عدم رجوع از هبه از جمله آیات، روایات، جریان قاعده شروط، توسعه مفهومی در معنای رحم و کینهافروزبودن رجوع از هبه بهویژه بین زوجین و ضرورت حفظ کیان خانواده، این بستر را فراهم میآورد که در مقام بررسی شیوههای رفع مخاصمه، برای صیانت از مودت در فضای خانواده، برای تصمیمگیری در استرداد یا عدم استردا هدایا و نیز رفع مخاصمه، به راهکار اسقاط حق رجوع در هدایای بین زوجین با عنوان راهکاری قانونی - فقهی، برای توازن با ماده 805 قانون مدنی اندیشید. |
کد مقاله | 50241 |
تعداد بازدید | 10 |
|