عنوان | مناسبات پوشش زنان و قشربندی اجتماعی در صدر اسلام؛ بازخوانی احادیث بر اساس رویکرد انسانشناسی تفسیری |
تعداد صفحات | 32 |
نویسنده |
|
مشخصات نشریه | جستارهای تاریخی (مصوب وزارت علوم) سال 14 شماره 2 |
تاریخ انتشار | پاییز و زمستان - 1402 |
محدوده صفحات | 170-139 |
کلید واژه | پوشش حجاب پوشش زنان حجاب زن احادیث صدر اسلام قشربندی اجتماعی احادیث اسلامی روایات شیعه انسانشناسی تاریخی انسانشناسی تفسیری |
چکیده |
در چند دههی اخیر حجاب از مسائل پر اهمیت جامعهی ایرانی بوده است. مهمترین نقش در این میان مربوط به خوانش متون دینی است که معنا و کیفیت حجاب را تعیین میکند. تقریباً تمام مطالعات در راستای واکاوی حجاب در صدر اسلام با روش فقهی انجام شده است. با عنایت به اینکه حجاب ماهیتاً امری است فرهنگی، توجه به ابژههای تاریخی-فرهنگی آن -که معمولاً مورد غفلت واقع شدهاند- میتواند وجوه متمایزی از معنای کنش «باحجاب بودن» را نمایان کند. از این رو، در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن احادیث به عنوان تاریخ شفاهی و تحلیل آنها با استفاده از رویکرد انسانشناسی تاریخی تلاش شد تا حجاب در بافت اجتماعی-فرهنگی خود مورد بررسی قرار بگیرد. مسئله اصلی درک درهم تنیدگی ساختار اجتماعی و سیستم فرهنگی است. مطالعۀ معنای حجاب و درک تأثیر ساختار اجتماعی و سیستم فرهنگی صدر اسلام بر روی آن، هدف پژوهش حاضر است. یافتهها حاکی از آن است که معرفی حجاب بهعنوان کنشی برای کنترل شهوت در جامعه صحیح نیست. محور اصلی معنای حجاب متأثر از جامعه بردهداری اسلام است که مقام و منزلت زنان وابسته به قشر اجتماعی آنها است. حجاب یک امر ضروری برای زنان مومنآزاد است، در مقابل کنیزان و اهل ذمه محدودیتهای کمتری دارند؛ زیرا ارزش حفظ احترام زن مؤمن آزاد است. اگر معنای حجاب مبتنی بر کنترل شهوت جامعه بود، میبایست حجاب برای زن به ما هو زن واجب میبود. در صورتی که حجاب حتی برای همه زنان مسلمان نیز واجب نبود بلکه صرفا حجاب از زنان مومن آزاد خواسته میشد. |
کد مقاله | 48325 |
تعداد بازدید | 58 |
|