عنوان | تصویرشناسی زنان ایرانی عصر صفویه در سفرنامه رافائل دومان |
تعداد صفحات | 19 |
نویسنده |
|
مشخصات نشریه | پژوهشهای ایرانشناسی (مصوب وزارت علوم) شماره 3 |
تاریخ انتشار | پائیز - 1402 |
محدوده صفحات | 59-41 |
کلید واژه | زن ایرانی زنان صفوی سفرنامه سفرنامه نویسان فرنگی تصویر زن سیاحان اروپایی صفوی سفرنامههای فرانسویان سیاحان فرانسوی سفرنامه نویسان فرانسوی تصویرشناسی تصویرشناسی زنان سفرنامههای اروپایی سفرنامهنویسان اروپایی سفرنامههای خارجی رافائل دومان |
چکیده |
سفرنامه ها یکی از انواع آثار ادبیـ تاریخی به شمار می روند که نگاه و نگرش نویسنده ای را به مکان های نو توصیف می کند. در این پژوهش، برآنیم به بررسی تصویر زنان ایران عصر صفوی در سفرنامه رافائل دومان، کشیش فرانسوی، با عنوان وضع ایران در سال 1660، دست یابیم. این اثر یکی از نخستین آثار به زبان فرانسه دربارة ایران عصر صفوی است و نویسندة آن، از جهت طول مدت اقامت در ایران (بیش از نیم قرن) در میان سیاحان اروپایی که به ایران سفر کرده بودند کمنظیر است، ضمن آنکه بر بسیاری از سیاحان مشهور فرانسوی همچون شاردن و تاورنیه فضل تقدم دارد. لذا تصاویر ایرانیان در این اثر در جایگاه تصاویر سرچشمه و تأثیرگذار بر تصویرپردازی دیگر سفرنامه نویسان فرانسوی محسوب می شود. در این زمینه دو پرسش اصلی این جستار عبارتاند از: دومان چه جنبههایی از زندگی زنان ایرانی را به تصویر کشیده است؟ دلایل نگرش ارزشگذارانة دومان نسبت به زنان ایرانی چیست؟ برای پاسخ به این پرسش ها از دانش و روش تصویرشناسی بهره جستیم؛ از این رو، نخست براساس شاخصه های موضوعی تصویر زنان را در اثر دومان دسته بندی کردیم، شاخصه هایی همچون: زنان اقلیتهای دینی، موقعیت زنان در درون و بیرون منزل، زنان رقاصه، مسائل مربوط به ازدواج و طلاق زنان و چندهمسری در خانوادههای ایرانی. پس از آن نگرش ارزش گذارانة دومان در هر موضوع را نسبت به زنان ایرانی تحلیل و ارزیابی کردیم و در این میان تا حدّی به بررسی چرایی این نگاه و نگرش براساس نشانه های درون متنی و منابع تاریخی عصر صفوی پرداختیم. منظور از نشانههای درونمتنی عناصری همچون قیدها، صفتها، الفاظ و عبارات خاص و همچنین لحن نویسنده است. نتیجة تحقیق این است که غالب تصاویری که دومان از زنان ایرانی ارائه میکند بار معنایی منفی دارند. دلیل این نگرش منفی را میتوان نخست در هدف سفر او، بهعنوان یک مبلغ مسیحیت کاتولیک که مسلمانان را از نظر عقیدتی بر خطا میداند، جستوجو کرد. خودبرتربینی اروپایی او و فرودست دانستن ایرانیان، همچنین عقایدش دربارة زنان در جایگاه یک کشیش کاتولیک نیز در این نگرش مؤثرند. ضمن آنکه واقعیت جایگاه اجتماعی زنان در دورة صفوی را در نگاه منفی وی نمی توان نادیده انگاشت. |
کد مقاله | 48157 |
تعداد بازدید | 82 |
|