عنوان | بازخوانی زن اساطیری در سیمای دخت پیامبر به روایت شبیه نامه نویسان |
تعداد صفحات | 18 |
نویسنده |
|
مشخصات نشریه | تئاتر - انجمن هنرهاي نمايشي ايران - علمی پژوهشی پیاپی 85 |
تاریخ انتشار | تابستان - 1400 |
محدوده صفحات | 88-71 |
کلید واژه | تعزیه زن در اساطیر ایران اسطورههای زنان اسطوره شبیه خوانی ادبیات نمایشی ایران ادبیات نمایشی زنان اساطیری زن در اساطیر ایران آناهیتا کهن الگو حضرت فاطمه(سلام الله علیها) کهن الگوی زن ایزدبانوی آب اساطیر ایران اسطورههای زنانه اسطوره ایران باستان نمایش سنتی ایران نمایشهای آیینی شبیه نامهها تعزیه نامه |
چکیده |
با توجه به این نکته که شبیه خوانی تنها نمایش سنتی ایرانی است که از آغاز شکل گیری اجرای آن بر اساس متنی مکتوب، که سرایش آن ها را می توان آغازی بر ادبیات نمایشی ایرانی به شمار آورد، انجام می پذیرفته است؛ بررسی ویژگی های متون آن از مناظر مختلف می تواند دستاوردهای قابل تاملی برای درک تجربه های نمایشی پیشینیان فراهم آورد. ضمنا مطالعه نسخ شبیه خوانی شاهدی بر این مدعاست که پدیدآورندگان این نمایش آیینی علاوه بر بهره بردن از تفکرات اسلامی و تاثیر حافظه قومی ایرانیان، اندیشه اساطیری و اسطوره های ایرانی؛ از اساطیر سایر اقوامی که به نوعی با ساکنان این سرزمین در ارتباط بوده اند و همچنین باورداشت های سایر ملل و سرزمین هایی که ایرانیان و مسلمانان در آنها حضور داشته اند نیز تاثیراتی پذیرفته اند. مقاله حاضر در جستجوی نحوه و میزان این تاثیرات بر شبیه نامه ها؛ با تکیه بر مستندات و با رویکردی اسطوره شناسانه می کوشد با تمرکز بر مجالسی از شبیه خوانی، که شخصیت دخت پیامبر را دستمایه قرار داده اند، به این سوال پاسخ گوید که: اندیشه و اساطیر ایرانی در روایت شبیه نامه نویسان چگونه در بازخوانی سیمای دخت پیامبر متبلور گردیده است؟ و سرانجام به این نتیجه دست می یابد که: ترسیم سیمای دخت پیامبر وکنش های او در تعزیه همان جایگاه و نقشی را در ذهن مخاطبان مومن تداعی می سازند که ایزد بانوی آب ها، آناهیتا، در ادبیات و اعتقادات کهن ایرانیان دارد و حضرت زهرا (س) در تعزیه نامه ها را به جلوه ای از جنبه های مثبت کهن الگوهای زنانه بدل ساخته است. ضمنا چنانکه در اوستا قهرمانان و ضدقهرمانان به یکسان آناهیتا را می ستایند در تعزیه ها نیز این موقعیت بارها تکرار می شود و حتی سرداران مخالف نیز با احترام از دختر پیامبر و بانوی مقدس یاد می کنند. این مقاله بر مبنای پژوهشی توصیفی- تحلیلی شکل گرفته است و در آن اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و فیش برداری تهیه شده اند. |
کد مقاله | 45025 |
تعداد بازدید | 57 |
|