ورود
عضویت
بانــک‌اطلاعــات‌علمــی‌
عنوان بازتاب اساطیر مادرتباری در داستان‌های شاهنامه
تعداد صفحات 28
نویسنده حسین بیات - پانیذ منصوری
مشخصات نشریه  پژوهش‌های ادبی - انجمن زبان و ادبیات فارسی سال 19 پیاپی 77
تاریخ انتشار پائیز - 1401
محدوده صفحات 66-39
کلید واژه فردوسی  مادرتباری  سودابه  سیاوش  منیژه  داستان بیژن و منیژه  ریخت‌شناسی  اساطیر شاهنامه  کیکاووس  شاهنامه فردوسی  کتایون  داستان سیاوش  بیژن  اسفندیار  داستان شاهنامه  داستان کیکاووس و سودابه  داستان اسفندیار و کتایون  
چکیده طبق برخی نظریه‌های مردم‌شناختی، مادرتباری به دورانی در هزاره‌های پیشین اطلاق می‌شود که زنان در جامعه جایگاهی برتر از مردان داشتند، تبار فرزندان به واسطه مادر تعیین می‌شد و بدون حضور زنان زندگی اعضای قبیله به خطر می‌افتاد. در برخی از داستان‌های شاهنامه می‌توان نشانه‌هایی منطبق با آنچه عصر مادرتباری نامیده می‌شود، مشاهده کرد. در این جستار تلاش شده است این داستان‌ها با رویکرد ریخت‌شناسی طبقه‌بندی شوند و یک الگوی مشترک برای آن‌ها ارائه گردد. به این منظور پس از معرفی ویژگی‌های عصر مادرتباری از دید مردم‌شناسان، تعدادی از روایت‌های اسطوره‌ای را که در فرهنگ‌های گوناگون دارای ساختار روایی همسانی هستند و چهارچوب آن‌ها شباهت‌هایی با رویدادهای متاثر از دوران مادرتباری دارد، به‌صورت مختصر معرفی کرده‌ایم. در بخش اصلی پژوهش با بررسی چهار داستان از شاهنامه یعنی کیکاووس و سودابه، سیاوش و سودابه، بیژن و منیژه و اسفندیار و کتایون از منظر ریخت‌شناسی، الگویی مشترک را در آن‌ها نشان داده‌‌ایم: حضور مؤثر الهۀ عشق در این داستان‌ها موجب مرگ یا گرفتاری شخصیت اصلی داستان به‌عنوان ایزد نباتی می‌شود و در ادامه بازگشت یا به تعبیری رستاخیزی برای ایزد نباتی اتفاق می‌افتد. به نظر می‌رسد تمام این حوادث، روایتی تمثیلی از اسطورۀ تغییر فصول به‌عنوان یک اسطورۀ مادرتباری هستند.

کد مقاله 44972
تعداد بازدید 76

 
نام
نام خانوادگی *
ایمیل

کد امنیتی *

*





پژوهشکده زن و خانواده با هدف تبیین دیدگاه نظام‌مند دین پیرامون مسائل زن و خانواده، تعمیق پژوهش‌ها و کارشناسی‌های دینی و پاسخ‌گویی به نیازهای تئوریک و دفاع از مرزهای اعتقادی در این حوزه توسط مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران در سال 1377 تاسیس گردید. ادامه ...
کلیه حقوق و امتیازات متعلق به پژوهشکده زن و خانواده می باشد.
Wrc.ir © 1380 - 1397