عنوان
|
بازخوانی روایت سبب نزول آیه قوامیت مردان (نساء: 34) با تکیه بر روش تحلیل اسناد متن |
تعداد صفحات
|
33 |
نویسنده
|
مژگان آهنگر داودی - ناهید حسین نتاج - فتحیه فتاحی زاده |
مشخصات نشریه
|
مطالعات قرآن و حديث - دانشگاه امام صادق (ع) - علمی پژوهشی سال 15 شماره 2 پیاپی 30 |
تاریخ انتشار
|
بهار - 1401 |
محدوده صفحات
|
145-113 |
زبان
|
فارسی |
کلید واژه
|
قوامیت قرآن آیه 34 سوره نساء آیه قوامون آیات قرآن سبب نزول نقد روایات تفسیر قرآن بررسی حدیث تحلیل انتقادی سوره نساء شأن نزول روش تحلیل اسناد متن
|
چکیده
|
آیۀ 34 سورۀ نساء با توجه به اینکه مباحث مربوط به قوامیت مرد برای زن و نیز راهکارهای مواجهه با نشوز زن در آن مطرح شده است، بطور ویژهای مورد توجه مفسران و عالمان اسلامی بوده است. روایتی وجود دارد که بسیاری از مفسران آن را به عنوان شأن نزول آیه در نظر گرفته و مفاهیمی چون «قوامیت» و «ضرب» در آیه را با توجه به این سبب نزول معنا و تفسیر کردهاند. در این نوشتار، نسخههای مختلف این روایت با استفاده از روش تحلیل اسناد- متن بررسی شده است. نتایج این بررسی نشان میدهد که عبارتپردازی این روایت متأخر است و متقدمترین نسخۀ آن متعلق به اواخر قرن اول و از حسن بصری میباشد. موضوع مورد نظر مفسران متقدم در بیان این روایت، بحث قصاص زوجین بوده که تحلیل آن وابسته به مفهوم «قوامیت» است. این روایت با چنین عبارتپردازیای در واقع به بیان سبب نزول قسمت «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساء» پرداخته و به بحث «وَاضْرِبُوهُنَّ» و تأیید یا انکار زدن زن مربوط نیست. همچنین این روایت به دلیل متأخر بودن عبارتپردازی و اشکالات کلامی آن، نمیتواند به عنوان مبنا در تحلیل آیۀ 34 نساء قرار گیرد. از سوی دیگر، با توجه به بررسی روایات دیگری که به مفهوم قوامیت اشاره دارند به نظر میرسد واژۀ «قوام» با «راع» به معنی «حفاظت» همپوشانی معنایی بالایی دارد.
|