عنوان
|
رهیافت تاریخ نگارانه عباسقلی سپهر در شرح حال حضرت زینب (س) در کتاب ناسخ التواریخ |
تعداد صفحات
|
20 |
نویسنده
|
نیلوفر خوشنام - مریم عزیزیان - هادی وکیلی |
مشخصات نشریه
|
پژوهشهای تاریخی (مطالعات و پژوهشهای دانشکده ادبیات و علوم انسانی سابق) - دانشگاه اصفهان سال 13 شماره 3 پیاپی 51 |
تاریخ انتشار
|
پائیز - 1400 |
محدوده صفحات
|
110-91 |
زبان
|
فارسی |
کلید واژه
|
حضرت زینب(س) زندگانی حضرت زینب تاریخنگاری سنتی تاریخنگاری ناسخ التواریخ طراز المذهب عباسقلی سپهر
|
چکیده
|
در طول تاریخ، نوشتن کتاب در موضوع ائمۀ اطهار (ع)، خاندان پیامبر (ص) و نسب علویان همواره یکی از زمینههای علاقۀ شیعیان بوده است. با وجود این، نگارش اثری مستقل دربارۀ حضرت زینب (س) با عنایت علما و مؤلفان برجستۀ شیعی، حتی در عصر صفوی هم، روبهرو نشد. این مهم تا پایان عصر ناصری به تأخیر افتاد؛ یعنی زمانیکه عباسقلی سپهر، از مورخان درباری و نه از طبقۀ علما، کتاب ناسخالتواریخ زندگانی زینب کبری (س)، معروف به طرازالمذهب را نگاشت. کشف ویژگیهای تاریخنگاری این اثر مسئلۀ این پژوهش است. بر این مبنا، پرسش پژوهش حاضر این است: چرا عباسقی با وجود کوشش در راستای رفع نقیصههای تاریخنویسی سنتی دربارۀ حیات حضرت زینب (س) موفق نشد از گفتمان تاریخنویسی کلاسیک فراتر برود؟
نتیجۀ پژوهش نشان میدهد سپهر در رفع نقصهای مربوط به روش سنتی به موفقیت درخور ملاحظهای دست یافت؛ اما در رفع اخبار متناقض و بیان روایتی یکدست از تاریخ زندگانی حضرت زینب (س) ناکام ماند. علت این امر از یک سو نهادینهبودن سنت تاریخنویسی کلاسیک در او، مبنیبر نقش ناچیز مورخ در بازسازی گذشته، بود؛ از سوی دیگر، منافع پایبندی به تاریخنگاری سنتی بود که مقبولیت بیشتری برای کتابش به ارمغان میآورد. مسئلهای که بسیار بیشتر از رفع نقصهای این سبک از تاریخنویسی برای سپهر اهمیت داشت.
|