عنوان
|
تحلیل خویشکاریهای زنان در داستانهای عامه کهگیلویه و بویراحمد |
تعداد صفحات
|
27 |
نویسنده
|
زینب مصدق - اشرف شیبانی اقدم - محمدعلی گذشتی |
مشخصات نشریه
|
دوماهنامه فرهنگ و ادبیات عامه - دانشگاه تربیت مدرس سال 8 پیاپی 33 |
تاریخ انتشار
|
مرداد و شهریور - 1399 |
درجه علمی
|
علمی - پژوهشی |
محدوده صفحات
|
147-121 |
زبان
|
فارسی |
کلید واژه
|
زن در قصههای عامیانه شخصیتهای زن داستانها جایگاه اجتماعی قصههای عامیانه زن در داستانهای فارسی جایگاه اجتماعی زنان افسانه ادبیات شفاهی ریختشناسی کهگیلویه و بویراحمد (استان) خویشکاری افسانههای ایرانی زن در افسانه خویشکاریهای زنان افسانههای کهگیلویه و بویراحمد ریختشناسی پراپ داستان شفاهی
|
چکیده
|
افسانه ها در نگاهداشت میراث فرهنگی کهن از جمله آیین ها، آداب و رسوم و سنن همواره جایگاهی ویژه داشته اند. مردم کهگیلویه و بویراحمد با انتقال سینه به سینۀ آن ها به نسل های آینده، یکی از اقوامی برشمرده می شوند که توانسته اند در پناه حفظ میراث نیاکان خود، فرهنگی دست نخورده به جامعۀ کنونی عرضه کنند. در این پژوهش با استفاده از 130 داستان شفاهی این منطقه که به روش میدانی ثبت و ضبط شده است به بررسی چگونگی نقش زنان بر اساس الگوی ریختشناسی پراپ پرداخته میشود. زنان در ساختار این داستانها به منزلۀ قوۀ محرکۀ رخدادها در نقطههای فراز و فرود قصهها حضوری فعال و پربسامد دارند. نقش های همسر، دختر، مادر، پیرزن، نامادری و کنیز به ترتیب میزان کنشهایشان در قالب شخصیتهای شریر (24 بار)، یاریگر (20 بار)، قهرمان (17 بار)، شاهزاده خانم (12 بار)، بخشنده (8 بار)، قهرمان دروغین (4 بار) و گسیل دارنده (2 بار) علاوه بر نشان دادن حضور پررنگ زنان در ساختار داستان، عامل اثرگذاری های عمیق در درک بایدها و نبایدها محسوب میشوند. پیامد کنشهای زنان به منزلۀ عاملان اصلی، علاوه بر نهادینه کردن ارزشهای عمیق و مثبت فرهنگی و اجتماعی با توجه به رسوایی، تحقیر و مجازات شخصیتهای شریر و قهرمانان دروغین در پایان، می تواند عامل بازدارنده در برابر اعمال غیراخلاقی و ناشایست جامعه باشد. زنان در نقش شریر و قهرمان دروغین در پایان داستان به شدت مجازات شده و حتی در بسیاری موارد جان خود را ازدست دادهاند. این جریان از جنبههای مختلف فرهنگی میتواند زمینۀ عبرتگیری و اثرگذاری مثبت در سطح جامعه محسوب شود.
|