|
عنوان
|
بن‌مایه اسطوره‌ای مشترک میان زن‌فرشتگان میوه‌زاد رساله‌الغفران و دختران نارنج در قصه دختر نارنج و ترنج |
|
تعداد صفحات
|
31 |
|
نویسنده
|
علی گنجیان خناری - محمدهادی مرادی - بیژن کرمی میرعزیزی - سمیه طباطبایی |
|
مشخصات نشریه
|
فصلنامه متن‌پژوهی ادبی (زبان و ادب سابق) - دانشگاه علامه طباطبایی - علمی پژوهشی پیاپی 60 |
|
تاریخ انتشار
|
تابستان - 1393 |
|
درجه علمی
|
علمی - پژوهشی |
|
محدوده صفحات
|
103-73 |
|
زبان
|
فارسی |
|
کلید واژه
|
قصه دختر نارنج و ترنج ابوالعلاء معری رساله‌الغفران زن‌فرشتگان میوه‌زاد اسطوره مشی و مشیانه
|
|
چکیده
|
«رسالة‌الغفران» اثر أبوالعلاء معرّی ادیب نامدار عرب، شرح سفری خیالی به جهان دیگر است. ابن‌قارح، قهرمان این سفرنامه که به بهشت راه یافته، به باغ میوه‌ای راهنمایی می‌شود که با چیدن و شکافتن میوه‌های درختان باغ، دختران پریچهره از دل آن زاده می‌شوند. این صحنه یادآور «دختر نارنج» در قصّة عامیانة «دختر نارنج و ترنج» است که در آن شاهزادة عاشق، نارنج را چیده و می‌شکافد و دختر زیبارو از آن بیرون می‌آید. این قصّه بر مبنای دو اسطورة کهن ساخته شده است. نخست اسطورة زاده شدن «مشی» و «مشیانه»، نخستین زوج بشری، از دل ریواس و دیگری ایزدگیاهی شهیدشونده. آنچه که توصیف أبوالعلاء را به این قصّه پیوند می‌دهد، استفاده از بن‌مایة اسطوره‌ای مشترک است؛ زیرا نخستین اسطوره می‌تواند ژرف‌ساخت هر دو باشد. امّا ادیب معرّه چگونه با این اسطوره آشنا شده است؟ در پاسخ بدین پرسش باید گفت که در کتاب‌های تاریخ عمومی، مانند «مروج‌الذّهب» و «البدء و التّاریخ» از اسطورة ایرانی «مشی» و «مشیانه» یاد شده است؛ کتاب‌هایی که معرّی را از خواندن آن گریزی نبوده است. امّا این کتاب‌ها یگانه منبع الهام‌بخش او نیست؛ زیرا سفرنامه‌هایی که از جزایر واق‌واق و انسان ـ میوه‌هایش سخن گفته‌اند هم می‌تواند الهام‌بخش وی در خلق زن‌فرشتگان میوه‌زاد بوده باشد. در این جستار با بررسی مطالب آثار مذکور (کتاب‌های تاریخی و سفرنامه‌ها) ثابت می‌شود که بر خلاف ادّعای برخی از محقّقان عرب، زن‌فرشتگان میوه‌زاد زاییدة خیال خلاّق معرّی نیستند، بلکه آبشخور این تصویر خیال‌انگیز را باید در جای دیگر جست.
|
بانــک‌اطلاعــات‌علمــی
پژوهشکده زن و خانواده با هدف تبیین دیدگاه نظام‌مند دین پیرامون مسائل زن و خانواده، تعمیق پژوهش‌ها و کارشناسی‌های دینی و پاسخ‌گویی به نیازهای تئوریک و دفاع از مرزهای اعتقادی در این حوزه توسط مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران در سال 1377 تاسیس گردید. 
نشـانیمرکزقـم: بلوار الغدیر کوچه 10 پلاک 5
تلفـن: 58-32603357 (۰۲۵)