عنوان | مطالعه نمونههایی از پیکرکهای سفالی زنان در ادوار سلجوقی و ایلخانی |
تعداد صفحات | 18 |
نویسنده |
|
مشخصات نشریه | فصلنامه زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان سابق) شماره 3 پیاپی 42 |
تاریخ انتشار | پائیز - 1392 |
درجه علمی | علمی - پژوهشی |
محدوده صفحات | 344-327 |
زبان | فارسی |
کلید واژه | پیکرکهای مؤنث سلجوقیان ایلخانی هنر سفالگری |
موضوع | زن در تاريخ / زن و تاريخ زن و هنر |
چکیده |
پیکرکهای گلی و سفالین زنان جزء نخستین آثار هنری بشر در اعصار پیش از تاریخ محسوب میشوند که ساخت آنها با تغییراتی خاص تا دوران اسلامی نیز تداوم یافته است. پیکرکهای سفالی مزبور، که گونه های مختلفی از تکنیکهای ساخت و تزیین هنر سفالگری اسلامی را دربرمیگیرند، اغلب در شهرها و مراکز مهم سفالگری ایران ساخته شدهاند. از مهمترین ادوار ساخت این پیکرکها میتوان به ادوار سلجوقی و ایلخانی مقارن با قرون پنجم تا نهم هجری اشاره کرد که با توجه به منع ساخت پیکرک و مجسمه در دوران اسلامی، دلایل و انگیزه ها و نیز منابع الهامبخشِ ساخت این پیکرکها در دورههای مزبور جای تأمل دارد. موضوع پژوهش کنونی بررسی و تحلیل تعدادی این پیکرکها در کلیة ابعادِ تکنیکی و مفهومی است. هدف اصلی مقاله، بررسی و شناخت مهمترین ویژگیهای پیکرکهای سفالین مزبور به همراه طبقه بندی آنهاست. روش پژوهش انتخابی، با توجه به نوع موضوع و هدف، تلفیقی از روشهای توصیفی، تاریخی، و مقایسهای است. در همین زمینه، ده عدد از نمونههای شاخصِ پیکرکهای سفالین زنان در ادوار سلجوقی و ایلخانی، فارغ از تعلق به سبک یا گونهای خاص، از بین آثار موجود در موزههای مختلف داخلی و خارجی انتخاب و از منظرِ شیوة ساخت، تزیین، کاربرد، فرم، اهداف ساخت، منابع الهامبخش، و... بررسی، طبقهبندی، و تحلیل شده است. بنابر یافته های پژوهش، پیکرکهای سفالی زنان در ادوار مزبور، بهخصوص دورة سلجوقی، تحتتأثیر عوامل مختلفی ساخته شده اند که از جملة آنها میتوان به تأثیر سنتهای هنری پیش از اسلام، تأثیر نظام قبیلهای، تأثیر برخی از شخصیتهای زن ادبیات ایران، به علاوة تأثیر صور فلکی با نماد مؤنث اشاره کرد. همچنین توجه به نقشها و کارکردهای زنان به جای تمرکز بر ویژگیهای جنسیتی آنها، از مهمترین تفاوتهای پیکرکهای مزبور با نمونه های پیش از تاریخی است. |
کد مقاله | 17398 |
تعداد بازدید | 649 |
|