عنوان
|
نقش زنان در بسط فرهنگ محرم و سوگواری در عصر ناصری |
تعداد صفحات
|
18 |
نویسنده
|
علیرضا واسعی - زینب اسکندری |
مشخصات نشریه
|
دوفصلنامه تحقیقات تاریخ اجتماعی - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - علمی پژوهشی سال 3 شماره 1 |
تاریخ انتشار
|
بهار و تابستان - 1392 |
درجه علمی
|
علمی - پژوهشی |
محدوده صفحات
|
132-115 |
زبان
|
فارسی |
کلید واژه
|
زن تعزیه سوگواری دوره ناصری نذری باورها مراسم مذهبی آیینهای مذهبی روضهخوانی فرهنگ محرم
|
موضوع
|
زن در تاريخ / زن و تاريخ زن و سوگواری / خانواده و سوگواری
|
چکیده
|
عصر ناصري در تاريخ معاصر ايران نقطه عطفي در بيداري افكار، توسعه علوم، و رسوخ انديشه هاي نوين، و به تبع آن گسترش فعاليت هاي عمومي، به شمار مي رود. با اين حال زنان همچنان از حضور و نقش آفريني درخور توانايي خود بي بهره بوده اند. آنان كه بنا به دلايل تاريخي، فرهنگي، سياسي، و نيز ديني كم تر امكان بروز و ظهور اجتماعي داشتند، با ورود به عرصه هاي فرهنگ مذهبي و سنت هاي اجتماعي نقش آفرين شدند. در اين دوره سنت ها و آئين هاي مذهبي از گستردگي و فراگيري برخوردار شدند و همين امر به زنان فرصتي داد كه به رغم موانع فرهنگي، تمدني، و مذهبي به اين عرصه وارد شوند و گذشته از مقابله با محدوديت ها نقشي در بسط و توسعه مراسم مذهبي ايفا كنند. نقش آفريني زنان و اثرگذاري آنان در فولكلور، به ويژه در ايام محرم و بسط آن در دوره هاي بعدي، از مسائل درخور توجه در اين دوره است. زنان كه در نگره حاكم بر انديشه مردم، به ويژه در زندگي شهري، عنصري درجه دوم شمرده مي شدند از فرصت هاي پيش آمده براي حضور و نقش آفريني استفاده كردند و به تشكيل، مديريت، و اجراي برخي از آئين ها و مراسم برخاستند. اين كه به راستي چه ميزان در اين حوزه توفيق يافتند و از چه راه ها و ابزارهايي در اين راستا ياري جستند و تبعات حضورشان چه بود، در اين مقال به بحث گرفته مي شود. اساس رويكرد مقاله آن است كه زنان با برگزاري مراسم محرم و سوگواري ها يا تامين مخارج آن و نيز با برگزاري تعزيه و نذري دادن بر ضرورت حضور اجتماعي خود مهر تاييد زدند، چنان كه زمينه هاي بازنگري هايي را در نگاه مردانه به آئين ها فراهم ساختند.
|