عنوان | تحلیل جامعهشناختی روند تحولات ساختاری خانواده ایرانی در پنج دهه گذشته (1395-1345) و پیشبینی روند تحولات آینده |
تعداد صفحات | 26 |
مشخصات نشریه | پژوهشهای راهبردی مسائل اجتماعی ایران سال 13 شماره 4 پیاپی 47 |
تاریخ انتشار | زمستان - 1403 |
محدوده صفحات | 142-117 |
کلید واژه | خانواده هستهای خانواده گسترده ایران تحولات خانواده تحولات خانواده در ایران خانواده در ایران ساختار خانواده خانواده ایرانی تغییرات ساختاری بعد خانواده تحلیل جامعهشناختی گسترش طلاق خانواده آینده خانواده تحول ساختار خانواده ساختار خانواده در ایران تاریخ تحولات خانواده در ایران روند تحولات کاهش بعد خانواده کاهش ازدواج |
چکیده |
اهدف این مقاله تحلیل جامعهشناختی تغییرات خانواده در ایران در پنج دهۀ گذشته (1395-1345) و پیشبینی روند تحولات آن در آینده است. چارچوب نظری مقاله بر نظریههای جامعهشناسی خانواده استوار و بر پاسخ به چند سؤال اساسی، ساختار خانوادۀ ایرانی در پنج دهۀ گذشته از چه ابعادی تحول یافتهاند؟؛ تحولات ساختار خانواده در ایران را چگونه میتوان تبیین کرد؟ و ساختارهای خانوادۀ ایرانی چه تغییراتی در آینده خواهند کرد؟ متمرکز است. روش تحقیق در مطالعۀ حاضر ترکیبی از روش اسنادی، روندپژوهی یا رویکرد طولی (شبه پانلی) و تحلیل ثانویۀ دادههای مختلف است. برای بخشهای مقدمه، چارچوب نظری و بخشی از یافتههای تحقیق از منابع کتابخانهای استفاده شده است. روندپژوهی مبتنیبر تحلیل ثانویۀ دادههای سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن ایران در سالهای 1395-1345، آمارهای مرکز آمار ایران، سازمان ثبت و احوال، صندوق جمعیت سازمان ملل متحد و سایر مراکز علمی و تحقیقاتی معتبر است. پیشبینی تحولات آیندۀ خانواده با استفاده از روشهای تکنیکی پیشبینی و آیندهپژوهی سازمانهای ملی و بینالمللی معتبر داخلی و خارجی انجام شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که تحولات بسیار مهمی در ابعاد مختلف خانواده رخ داده است؛ ازجمله: «کاهش نرخ فرزندآوری»، «کاهش خانوادۀ گسترده»، «افزایش در سهم سایر انواع خانواده»، «افزایش سن ازدواج»، «کاهش میزان ازدواج» و «افزایش میزان طلاق». دلایل این تغییرات به روندهای توسعۀ ایران در ابعاد شهرنشینی، رشد سواد ازجمله سواد و اشتغال زنان در 50 سال گذشته برمیگردند. پیشبینیها نشان میدهد در آینده در ایران خانوادۀ گسترده کماکان کاهش مییابد، انواع خانوادههای جدید تقویت میشوند؛ اما شکل غالب خانواده، «خانوادۀ هستهای» با فرزند یا بدون فرزند خواهد بود، جمعیت ایران سالمندتر میشود، نرخ باروری کماکان پایینتر از سطح جایگزینی باقی خواهد ماند، سن ازدواج افزایش خواهد یافت و میزان ازدواج کمتر و میزان طلاق بیشتر خواهد شد. |
کد مقاله | 51448 |
تعداد بازدید | 4 |
|