|
عنوان
|
بنیان‌های اسطوره‌ای و اجتماعی برون همسری در شاهنامه، هنجارها و ناهنجارهایش |
|
تعداد صفحات
|
21 |
|
نویسنده
|
رضا جمشیدی - حسن حیدری - محسن ذوالفقاری |
|
مشخصات نشریه
|
انسان‌شناسی (نامه انسان‌شناسی سابق) - انجمن انسان‌شناسی ايران - علمی پژوهشی سال 17 پیاپی 31 |
|
تاریخ انتشار
|
پاییز و زمستان - 1399 |
|
محدوده صفحات
|
117-97 |
|
زبان
|
فارسی |
|
کلید واژه
|
چندهمسری اسطوره فردوسی برون همسری ازدواج در شاهنامه ناهنجاری ازدواج موقت هنجارها گونه‌های ازدواج شاهنامه فردوسی بنیان اسطوره‌ای بنیان اجتماعی
|
|
چکیده
|
ازدواج و گونه‌های روایت‌شده آن در شاهنامه، همانند بسیاری از پدیده‌های اجتماعی دارای بنیان‌های اسطوره‌ای و اجتماعی است که زیرساخت فکری و بنیاد نظری آنها را مشخص و بهنجار یا ناهنجار بودن آنها را تبیین می‌کند. ازدواج‌های روایت‌شده در شاهنامه را می‌توان به دو گروه کلّی درون‌همسری و برون‌همسری دسته‌بندی کرد. در این مقاله ضمن مطالعه گونه‌های مهم برون‌همسری در شاهنامه، با جستجوی بنیان‌های اسطوره‌ای و اجتماعی آنها، بهنجار یا ناهنجار بودن هر یک از نظر فردوسی و برخی از شخصیت‌ها بررسی می‌شود. برون‌همسری نزد ایرانیان از بنیان‌های اسطوره‌ای و اجتماعی برخوردار است؛ بنیان اسطوره‌ای آن برگرفته از آمیزش نیروهای اهورایی با اهریمنی در اسطوره آفرینش است و بنیان اجتماعی آن در رسوم اجتماعی دوران مادرسالاری ریشه دارد که در آن، مردان از طریق پیوند با زنان سایر کشورها می‌خواستند اصالت تبار و فرمانروایی آن کشور را از آن خود کنند. مهم‌ترین گونه‌های برون‌همسری در شاهنامه به دو شکل ازدواج موقت و چندهمسری دیده می‌شود که ازدواج موقت بر پایه اسطوره پیوند انسان با پریان شکل گرفته و از بعد اجتماعی بیانگر کوشش اقوام دیگر برای به دست آوردن نسب و نژاد پهلوان دشمن برای غلبه بر او و کشورش است. در این تحقیق مشخص شد که چندهمسری در شاهنامه دارای بنیان اسطوره‌ای نیست و بنیان اجتماعی آن در سنّت‌ها و رسوم دوران مردسالاری ریشه دارد که بر اساس آن، مردان برای داشتن فرزندان و نیروی کار بیشتر به چندهمسری روی آورده‌اند. فردوسی و چندین شخصیت دیگر در شاهنامه، چندهمسری بیش از حد شاهان را به سبب ستم و آسیبی که بر زنان وارد می‌کند، ناهنجار دانسته‌اند.
|
بانــک‌اطلاعــات‌علمــی
پژوهشکده زن و خانواده با هدف تبیین دیدگاه نظام‌مند دین پیرامون مسائل زن و خانواده، تعمیق پژوهش‌ها و کارشناسی‌های دینی و پاسخ‌گویی به نیازهای تئوریک و دفاع از مرزهای اعتقادی در این حوزه توسط مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران در سال 1377 تاسیس گردید. 
نشـانیمرکزقـم: بلوار الغدیر کوچه 10 پلاک 5
تلفـن: 58-32603357 (۰۲۵)