عنوان
|
نقش و منزلت زن در کتابهای درس فارسی مدارس آموزش و پرورش ایران (1386 هـ .ش) |
شماره ویرایش
|
|
تعداد صفحات
|
27 |
نویسنده
|
سیف الله سیف اللهی - مریم ابراهیمی منش |
مشخصات نشریه
|
پژوهشهای جامعهشناختی (پژوهشنامه علوم اجتماعي سابق) - دانشگاه آزاد اسلامي واحد گرمسار - علمی پژوهشی شماره 1 |
تاریخ انتشار
|
بهار - 1387 |
زبان
|
فارسی |
کلید واژه
|
نقش زنان آموزش و پرورش منزلت زن کتابهای درسی
|
موضوع
|
زن و آموزش / جنسيت و آموزش / خانواده و آموزش تبعيض جنسي / تبعيض جنسيتي / نابرابري / عدالت جنسیتی جنسيت / نقشهاي جنسيتي/ كليشههاي جنسيتي / نگرشهاي جنسيتي
|
چکیده
|
انسانها برای بقا و تداوم زندگی، نیازمند زندگی مشترک هستند. در کنار هم زیستن، زمینهساز اجتماعی شدن میباشد. پذیرش نقشهای اجتماعی توسط افراد یک جامعه موجب بروز رفتارها، هنجارها و ارزشهایی مشترک میشود که بخش مهمی از فرهنگ یک جامعه را تشکیل میدهد. در ادبیات شفاهی و نوشتاری هر جامعهای، بخش مهمی از ساختار و کارکرد فرهنگ نهفته است. امروزه، اجتماعی شدن، از طریق نهاد آموزش و پرورش، با برنامهریزی از پیش تعیین شده و با وسایل کمک آموزشی، که مهمترین آنها کتابهای درسی است، انجام میگیرد.\r\nکتابهای درسی با توجه به موقعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هر جامعهای تهیه و تدوین میشود. از طریق همین کتابهاست که بخش بیشتری از ارزشها، رفتارها، دانشها و مهارتهای یک نسل به نسلهای بعدی انتقال مییابد و یا حتی عامل دگرگونی و توسعه جامعه میشود.\r\nبررسیهایی که در بسیاری از جوامع بر روی کتابهای درسی انجام گرفته، وجود کلیشههای تبعیضآمیز جنسیتی، مورد تأیید قرار گرفته است. در این تحقیق کتابها از طریق تحلیل محتوا و مشاهده مستقیم مورد بررسی و فرضیه عدم برابری شخصیتهای زن و مرد، با توجه به اطلاعات جمعآوری شده مورد تایید قرار گرفته است. کتابهای درس ادبیات فارسی مدارس از نظر فراوانی اسامی، مشاغل، تصاویر واژههای جنسیتی، نوع فعالیت، صفات و ویژگیهای هر دو جنس، و اطلاعات پس از ثبت در جداول و نمودارها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.\r\nاز مجموع 3029 اسم استفاده شده 16% اسامی مربوط به زنان و بقیه به مردان اختصاص یافته، از تعداد 782 اسم مشاهیر، 37 اسم مربوط به زنان و بقیه مربوط به مردان، از مجموع 1170 تصویر مربوط به انسانها، 24/3 درصد تصاویر مربوط به زنان و بقیه به مردان تعلق دارد. از مجموع 122 تصویر مشاهیر، تنها یک تصویر زن و 121 تصویر مخصوص مشاهیر مرد است. از مجموع 1859 واژه جنسيتي بکار رفته در کتاب ها، 24/6 درصد واژه ها مربوط به زنان، و بقيه مربوط به مردان است؛ درصد بيشتر واژه هاي جنسیتی زنان، واژههای نسبتی مانند: مادر و زن میباشد.\r\nدر تدوین کتابهای درس ادبیات فارسی مدارس از 88 مؤلف استفاده شده که 22 مؤلف، زن و 66 مؤلف مرد هستند. قابل توجه است که بشتر مؤلفین زن، مربوط به کتابهای دوره ابتدایی است.\r\nشغل درصد بیشتری از زنان شاغل در کتابهای مورد بررسی، «معلم» میباشد. از بررسی مجموع نمودارها و جداول مشخص شده که از نظر کمی و کیفی در هر زمینه به زنان، کم توجهی و متون و تصاویر بر پایه پیش داوریها و قالبهای ذهنی مبتنی بر تبعیض جنسیتی تدوین شدهاند.
|